Trądzik pospolity

Trądzik to jedna z najczęstszych chorób, z jakimi zgłaszają się pacjenci do gabinetu dermatologicznego. Zazwyczaj rozpoczyna się w okresie dojrzewania i trwa kilka, czasem kilkanaście lat, jednak bardzo często spotyka się także trądzik wieku dorosłego, czyli taki, który pojawia się u trzydziesto-, czterdziestolatków. Jest to choroba przewlekła, stanowi duży problem  dla pacjenta, jednak należy pamiętać, że w dzisiejszych czasach jest to choroba uleczalna.

Co ma wpływ na rozwój trądziku?

Nie do końca wiadomo, co jest konkretną przyczyną choroby, jednak wiemy, że duże znaczenie mają tu czynniki genetyczne – często ciężkie trądziki występują rodzinnie.  Nie bez znaczenia jest tutaj także rola hormonów.  Najczęściej trądzik rozpoczyna się w okresie dojrzewania, natomiast dorosłe kobiety zgłaszają zaostrzenie zmian skórnych przed miesiączką.

Kolejny czynnik to osobnicza tendencja do nadmiernego rogowacenia ujść mieszków włosowych, co oznacza, że gruczoły zostają zablokowane i masy łojowe gromadzą się wewnątrz mieszka włosowego, nie wydostają się na zewnątrz.  Do rozwoju stanu zapalnego w trądziku przyczyniają się także dwie bakterie – propionibacterium Acnes i Staphylococcus Epidermidis, które są częścią prawidłowej flory skóry.

Nie do końca udało się ustalić niekorzystny wpływ diety na rozwój choroby, aczkolwiek ostatnie doniesienia sugerują niekorzystne działanie diety „zachodnioeuropejskiej”, bogatej w węglowodany.

Jak wygląda trądzik?

Jest to na tyle popularna choroba, że wydaje się, iż każdy wie jak ona wygląda, aczkolwiek nie zawsze rozpoznanie jest łatwe dla samego pacjenta.

Charakterystyczne dla trądziku wykwity skórne to zaskórniki, grudki, krosty, cysty, które umiejscawiają się w tzw. okolicach łojotokowych, czyli na twarzy, w okolicach mostka i na plecach. W zależności od tego, który rodzaj wykwitów przeważa i od przebiegu choroby, wyróżniamy trądzik zaskórnikowy, grudkowo-krostkowy, ropowiczy, skupiony, bliznowcowy, piorunujący. Zazwyczaj nasilenie trądziku ma charakter sezonowy, choroba nasila się w okresie jesienno-zimowym i wycisza się latem, po czym we wrześniu, październiku ponownie często pojawiają się nowe grudki i krosty.

Ustępujące wykwity często pozostawiają po sobie ciemne plamki, czyli przebarwienia pozapalne lub, w cięższych przypadkach, blizny.

Jakie są możliwości leczenia trądziku?

Terapia jest  uzależniona przede wszystkim od  nasilenia choroby, i tak dermatolog ma do wyboru leczenie miejscowe, ogólne lub leczenie zabiegowe. Bardzo ważna jest pielęgnacja skóry w domu- mycie skóry preparatami do cery tłustej, używanie odpowiednich kosmetyków, unikanie zbyt ciężkich kremów, mogących nasilać objawy.

Leczenie trądziku trwa wiele miesięcy, a nawet lat, jednak jest on chorobą uleczalną. Ważne jest, aby leczenie rozpocząć wcześnie, zwłaszcza wtedy, gry dochodzi do powstawania zmian krostkowych, które to mają tendencję do pozostawiania po sobie śladów. Szybka terapia chroni pacjenta przed bliznami.

Leczenie miejscowe obejmuje:

  • Retinoidy – działają przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, zmniejszają wydzielania łoju, mają wpływ na rogowacenie naskórka
  • Nadtlenek benzoilu – działanie keratolityczne, przeciwbakteryjne
  • Kwas azelainowy – działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, korzystny wpływ naprzebarwienia
  • Antybiotyki – przeciwzapalnie, hamują rozwój bakterii Propionibacterium acnes

Leczenie ogólne:

  • antybiotyki – działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, tetracykliny i doksycyklina nie powinny być stosowane u dzieci poniżej 12 r.ż. i u kobiet w ciąży i karmiących piersią. Podczas ich stosowania należy unikać nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV (słońce, solaria) oraz należy pamiętać o uzupełnianiu fizjologicznej flory bakteryjnej
  • hormony – działanie antyandrogenowe, stosowane u kobiet szczególnie w przypadku objawów trądzika nasilających przed miesiączką
  • retinoidy – jedyny lek działający na wszystkie mechanizmy biorące udział w patogenezie trądziku, dający trwałe ustąpienie objawów. Musi być przyjmowany pod ścisłą kontrolą dermatologa ponieważ może dawać poważne działania uboczne z czego najważniejsze jest działanie teratogenne(co oznacza, że lek może powodować wady płodu). Z tego powodu podczas kuracji kobiet w wieku rozrodczym należy bezwzględnie stosować skuteczną antykoncepcję przez cały okres leczenia jak i miesiąc po zakończeniu terapii.

Pozostałe działania niepożądane są odwracalne i zależne od dawki leku, są to m.in.:

  • suche, spękane usta
  • suchość, świąd skóry
  • podrażnienie spojówek
  • bóle stawów i mięśni
  • wzrost stężenia lipidów we krwi

Leczenie zabiegowe:

  • Peelingi chemiczne – złuszczają naskórek, działają przeciwbakteryjnie i przeciwłojotokowo, redukują przebarwienia pozapalne, oraz drobne blizny potrądzikowe, zwężają pory
  • zabiegi laserami frakcyjnymi – regeneruje skórę i naskórek, redukuje blizny potrądzikowe, zwęża rozszerzone pory skóry. Zabieg wykonuje się po wyleczeniu aktywnego trądziku

Leczenie zabiegowe jest leczeniem z wyboru w przypadku kiedy trądzik jest zaleczony, ale pozostawił po sobie powikłania w postaci przebarwień czy blizn.  Należy jednak pamiętać, że leczenie powikłań jest długotrwałe, kosztowne i nie zawsze udaje się doprowadzić skórę do stanu sprzed choroby, a więc rozsądnie jest jak najszybciej rozpocząć leczenie trądziku, by zapobiec ciężkim powikłaniom.