Wśród nowotworów skóry spotykamy nowotwory łagodne, takie jak m.in.znamiona melanocytarne, naczyniaki, brodawki łojotokowe, włókniaki i nowotwory złośliwe, np. rak podstawnokomórkowy, rak kolczystokomórkowy i czerniak.

Jakie są najczęstsze nowotwory łagodne skóry?

Naczyniaki

Są to zmiany związane z rozrostem komórek ścian naczyń, zwykle obecne od urodzenia, najczęściej umiejscawiają się w okolicy głowy i karku. Wyróżnia się:

• naczyniaki płaskie (w poziomie skóry)
• naczyniaki jamiste (uniesione ponad poziom skóry, wygląd jak „malina”)
• naczyniaki mieszane

Część naczyniaków ulegnie samoistnemu wchłonięciu, leczenia wymagają zmiany szybko rosnące, lub powodujące zniekształcenia twarzy czy zaburzenia widzenia.

Naczyniaki gwiaździste zwane również „pajączkami”, występują zwykle na twarzy i dekolcie, ale można je znaleźć również w innych okolicach ciała. Mają wygląd czerwonej grudki na powierzchni skóry z promieniście rozchodzącymi się naczyniami włosowymi. Pojawiają się w późniejszym wieku. Są częste u dzieci i u kobiet (szczególnie w ciąży i połogu). Mogą towarzyszyć chorobom wątroby.

Naczyniaki rubinowe to drobne czerwone punkciki, średnicy od jednego do kilku milimetrów. Umiejscawiają się na tułowiu. Zwane są również naczyniakami starczymi, ponieważ dotyczą głównie osób starszych.

Leczenie:

• Obecnie metodą z wybory jest leczenie laserowe.

Brodawka łojotokowa
Jest to płasko-wyniosła grudka o brodawkowatej powierzchni, najczęściej koloru ciemno-brązowego. Najczęstszym umiejscowieniem jest twarz, tułów i grzbiety rąk. Brodawki łojotokowe pojawiają się w wieku dojrzałym i u osób starszych. Brodawki łojotokowe nie złośliwieją, leczenie prowadzi się ze wskazań kosmetycznych.

Leczenie:

• laserowe usunięcie zmiany
• kriochirurgia
• wycięcie chirurgiczne

Włókniak
Włókniak miękki jest jasnym lub brunatnym guzkiem, workowato zwisającym, często na wąskiej szypule powstający w wyniku rozrostu tkanki łącznej skóry właściwej. Liczne, drobne, nitkowate włókniaki często umiejscawiają się na szyi, karku i w dołach pachowych.

Włókniak twardy jest odczynem włóknistym powstającym w wyniku drobnych urazów takich jak ukłucia owadów, czy zadrapania. Ma postać twardego guzka, wyczuwalnego pod skórą, średnicy od kilku do kilkunastu milimetrów, powierzchnia skóry przyjmuje ciemniejsze zabarwienie szczególnie na obwodzie zmiany. Włókniaki twarde najczęściej umiejscowione są na podudziach.

Leczenie:

• laserowe usunięcie zmiany
• kriochirurgia
• wycięcie chirurgiczne

Jakie są najczęstsze nowotwory złośliwe skóry?

Rak podstawnokomórkowy
Jest to najczęstszy nowotwór złośliwy skóry występujący u ludzi rasy kaukaskiej. Cechuje się powolnym wzrostem i miejscową złośliwością, na ogół nie daje odległych przerzutów. Występuje głównie u osób w podeszłym wieku. Głównym czynnikiem etiologicznym jest promieniowanie słoneczne, dlatego umiejscawia się przede wszystkim w miejscach odsłoniętych: czoło, uszy, nos, okolica oczodołu, dekolt.

Typowy obraz raka podstawnokomórkowego  to guzek w kolorze skóry skóry, otoczony perełkowym wałem, z widocznymi naczynkami na obwodzie i centralnym owrzodzeniem.

Rak kolczystokomórkowy
Jego występowanie jest rzadsze od raka podstawnokomórkowego, charakteryzuje się szybszym wzrostem i częściej daje przerzuty. Najczęściej rozwija się na podłożu skóry zmienionej – stanów przedrakowych – wywołanych przez czynniki drażniące: chemiczne, mechaniczne (blizny), promieniowanie słoneczne lub rentgenowskie jak również przez wirusy (HPV). Zmiany mają charakter wrzodziejący lub brodawkujący, naciekają okoliczne tkanki.

Leczenie raków skóry:

• wycięcie chirurgiczne z badanie histologicznym– metoda z wyboru, pozwala na identyfikację nowotworu oraz ocenę marginesu cięcia
• radioterapia – w przypadku rozległych zmian lub przeciwwskazań do zabiegu chirurgicznego
• terapia fotodynamiczna
• preparaty miejscowe: – w przypadku drobnych powierzchownych zmian

Czerniak złośliwy
Jest to jeden z najbardziej złośliwych nowotworów, powstający w skórze niezmienionej lub rzadziej w obrębie znamion melanocytarnych, szczególnie wrodzonych, dający wczesne przerzuty. Często pojawia się w wieku średnim.

Czynniki ryzyka:

• jasna karnacja
• częste przebywanie na słońcu, oparzenie słoneczne w dzieciństwie
• duża liczba znamion barwnikowych, szczególnie atypowych
• czerniak w rodzinie
• znamiona wrodzone

Na rozwój czerniaka wpływa również długotrwałe leczenie immunosupresyjne i hormony o czym świadczy uaktywnienie się czerniaka w ciąży, połogu i w okresie dojrzewania.

Jedynym leczeniem jest wycięcie chirurgiczne zmiany z  marginesem skóry zdrowej i badanie histopatologiczne w celu określenia stopnia zaawansowania guza. W zależności od wyniku margines cięcia jest poszerzany i pacjent jest kierowany na dodatkowe badania diagnostyczne.

Do profilaktyki czerniaka należy:

• unikanie słońca w godzinach południowych
• stosowania kremów z wysokim filtrem UV: SPF 30, SPF 50
• usunięcie znamion atypowych
• regularne oglądanie znamion

Kluczem do skutecznego leczenia nowotworów złośliwych skóry jest odpowiednio wczesne zgłoszenie się do lekarza. Im szybciej podejmie się leczenie tym większe prawdopodobieństwo całkowitego wyleczenia!